BERGEN - Binnenkort start op de Berger Scholengemeenschap (BSG) een pilot met een jongerenrechtbank. Daarmee sluit Bergen aan bij het pilotproject Jongerenrechtbanken dat sinds 2014 op Amsterdamse VO-scholen draait. Burgemeester Hafkamp is enthousiast over het concept: “In een jongerenrechtbank krijgen jongeren de kans om zich te verantwoorden aan hun leeftijdgenoten, zonder dat er meteen een strafrechtelijke zaak komt. Zo leren ze samen conflicten oplossen en elkaar aanspreken.” De gemeente Bergen financiert de pilot.

Conflicten oplossen
De Jongerenrechtbank wordt voor iedere zitting gevormd uit een groep van ongeveer 15 scholieren. Na een speciaal ontwikkelde training van de Stichting Jongerenrechtbanken Nederland worden zij op de rechtbank beëdigd tot Jongerenrechter. In besloten zittingen behandelen zij zaken en conflicten die spelen op school, waarbij de jongeren bij toerbeurt de rol van advocaat, aanklager namens de school, rechter en eventueel bemiddelaar vervullen. De behandeling vindt daarbij plaats volgens ‘herstelrechtelijke principes’, waarbij het herstellen van schade ten opzichte van individu/slachtoffer en/of de (school) gemeenschap centraal staat. Op deze manier leren de scholieren hoe je op een constructieve manier conflicten bespreekt en samen oplost.

Escalatie voorkomen
Jongeren die zich voor het eerst schuldig maken aan overtredingen, krijgen bij de jongerenrechtbank de kans zich ten opzichte van de schoolgemeenschap te verantwoorden. Bij strafrechtelijke, zogenaamde ‘HALT-waardige’ gevallen wordt zo onnodige escalatie voorkomen, doordat (nog) geen aangifte wordt gedaan. De uitspraken van de Jongerenrechtbank zijn bindend, waarbij uitgangspunt is dat alle betrokkenen op basis van vrijwilligheid aan de behandeling van een zaak meewerken.

Geïnspireerd door Amerikaanse ‘youth courts’
Het idee van een Jongerenrechtbank komt uit de Verenigde Staten. In de VS functioneren inmiddels ongeveer 1500 ‘youth courts’ die meestal verbonden zijn aan lokale rechtbanken of buurthuizen. In Amsterdam werd vorig jaar een 4-jarige pilot afgerond met als doel om te komen tot een in Nederland toepasbaar model Jongerenrechtbank. De gemeente Hollands Kroon ging in september 2018 van start met een Jongerenrechtbank op het Wiringherlant College. Zij zullen hun ervaringen uitwisselen met de jongerenrechtbank op het BSG. In Amsterdam draaien inmiddels Jongerenrechtbanken op tien scholen.